Zwyczajowo nazywa się świadczenia socjalne różnymi świadczeniami i odszkodowaniami należnymi obywatelowi od państwa w określonych przypadkach. Świadczenia są zazwyczaj przyznawane w związku z przejściową utratą przez daną osobę możliwości zarobkowania, a odszkodowania zwracają poniesione przez nią wydatki socjalne.
Klasycznymi przykładami świadczeń są wypłaty w związku z bezrobociem, rekompensata zarobków w czasie choroby (tzw. zasiłek chorobowy), jednorazowe świadczenie w związku z narodzinami dziecka oraz miesięczna opieka nad dzieckiem do 1 roku pół roku.
Odszkodowania obejmują środki wypłacane obywatelowi jako zwrot poniesionych przez niego wydatków. Zazwyczaj tych kosztów nie trzeba dokumentować. Np. w przypadku całkowitego lub częściowego zwrotu kosztów transportu publicznego określona kwota jest przekazywana na konto obywatela, do którego jest uprawniona. Na przykład w Moskwie taka rekompensata za podróż środkami transportu publicznego jest wypłacana bezrobotnym w wysokości jednego miesięcznego abonamentu na wszystkie rodzaje transportu. Jest on wypłacany co miesiąc na konta osób zarejestrowanych w centrum zatrudnienia, oprócz federalnych zasiłków dla bezrobotnych.
Takie odszkodowanie należy odróżnić od korzyści płynących z bezpłatnego przejazdu w naturze, które przysługują emerytom, osobom niepełnosprawnym i wielu innym kategoriom beneficjentów. W niektórych regionach obywatele tych kategorii są po prostu przewożeni komunikacją miejską bezpłatnie na podstawie okazania dokumentu o świadczeniach (emerytury lub innego zaświadczenia) lub na podstawie bezpłatnego biletu wystawionego na podstawie odpowiedniego zaświadczenia.
Wiele płatności jest należnych określonym kategoriom obywateli na podstawie prawa federalnego ze środków funduszu ubezpieczeń społecznych (są to na przykład wszystkie świadczenia wymienione w akapicie pierwszym) lub budżetu federalnego. Takie płatności nazywane są federalnymi. Ponadto w określonych regionach mogą zostać przyznane dodatkowe świadczenia i rekompensaty, wypłacane z budżetu regionalnego na podstawie lokalnych przepisów. Na przykład odszkodowanie należne Moskali w związku z narodzinami dziecka. Lub dodatkowe świadczenie w związku z narodzinami dziecka dla wszystkich rodzin ze stałą lub czasową rejestracją w regionie Jarosławia.
Regionalne płatności socjalne mogą również obejmować lokalny kapitał macierzyński, który jest należny mieszkańcom określonego podmiotu Federacji Rosyjskiej raz w życiu przy urodzeniu drugiego lub kolejnego dziecka, jeżeli płatność trafia bezpośrednio na rachunek bankowy obywatela. Jednocześnie wysokość, warunki, tryb udostępniania i możliwość wykorzystania kapitału określa ustawodawstwo danego podmiotu Federacji Rosyjskiej i mogą być łagodniejsze lub ostrzejsze niż normy federalne.
Niektóre dotacje (np. osoby z listy oczekujących na zakup mieszkania w Moskwie) można również przypisać do świadczeń socjalnych. Ponieważ pieniądze w tym przypadku nie są przekazywane bezpośrednio osobie świadczącej usługę, ale na osobiste konto obywatela, można je przypisać do płatności, mimo że obywatel nie może swobodnie dysponować tymi pieniędzmi - tylko je wydać w sprawie rozwiązania problemu mieszkaniowego. Ale to nie jest zapłata socjalna, chociaż odnosi się do środków wsparcia socjalnego, dopłaty do rachunków za media: w końcu pieniądze trafiają bezpośrednio do dostawców, a obywatel jest tylko rozliczany. Możemy powiedzieć, że oznaką świadczenia socjalnego jest to, że pieniądze są otrzymywane (wypłacane) bezpośrednio obywatelowi w takiej czy innej formie.
