Międzynarodowe stosunki gospodarcze obejmują interakcje między osobami prawnymi i osobami fizycznymi różnych państw. Relacje te w taki czy inny sposób związane są z operacjami na rynku walutowym. Z reguły na terytorium danego kraju wymiana jednej waluty na drugą podlega pewnej kontroli Banku Centralnego tego państwa.
Wymiana walut odnosi się do tych operacji banków komercyjnych, które są bezpośrednio związane z wymianą jednej waluty na drugą. Inną nazwą tego typu operacji są operacje konwersji, czyli przeliczanie walut. Taka wymiana odbywa się poprzez zawieranie transakcji kupna i sprzedaży waluty jednego państwa za walutę innego państwa.
W najogólniejszym sensie prawnym operacje przewalutowania (wymiany walut) to transakcje pomiędzy równoprawnymi uczestnikami rynku walutowego, podczas których uprzednio uzgodnione kwoty wyrażone w jednostkach pieniężnych jednego kraju są wymieniane na walutę innego kraju; transakcje przeprowadzane są po wcześniej ustalonym kursie.
Operacje konwersji zasadniczo różnią się od operacji kredytowych i depozytowych, ponieważ te pierwsze są przeprowadzane w określonym momencie, to znaczy nie mają określonego czasu trwania. Ale operacje kredytowe i depozytowe mają różną pilność, są odległe w czasie.
Dostarczenie środków na transakcje konwersji może nastąpić od razu lub po określonym czasie. W pierwszym przypadku dostawa następuje nie później niż w drugim dniu bankowym liczonym od momentu zawarcia transakcji. Różne okresy podaży pieniądza pozwalają wyróżnić operacje kasowe i operacje pilne, które są realizowane głównie w walucie bezgotówkowej.
Eksperci nazywają międzynarodowy rynek operacji wymiany walut (konwersji) rynkiem spot. Zasady przyjęte w tym segmencie rynku zapewniają wygodę uczestnikom transakcji, gdyż w ciągu dwóch dni przeznaczonych na operacje przewalutowania możliwe jest przetwarzanie informacji finansowych oraz przygotowywanie zleceń płatniczych niezbędnych do realizacji przelewów.
Forwardowe (czyli forwardowe) transakcje walutowe różnią się od spotowych tym, że zawierane są jednego dnia, ale realizacja kontraktów na nich jest odroczona na jakiś czas w przyszłości.
Na rynku krajowym Federacji Rosyjskiej transakcje kupna i sprzedaży walut obcych są przeprowadzane między upoważnionymi bankami, które posiadają specjalną licencję Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej, a klientami banków, a także między samymi bankami (poprzez kantory wymiany walut lub na rynku pozagiełdowym).
Bank Centralny kraju sprawuje kontrolę nad rynkiem walutowym i operacjami, które są w taki czy inny sposób związane z walutą w Rosji. W tym celu ma prawo zastosować środki administracyjne. Należą do nich: przygotowanie i publikacja dokumentów regulacyjnych, które określają procedurę wykonywania podstawowych operacji z walutą obcą; księgowość bankowa takich transakcji; opracowanie procedury minimalizacji ryzyka; terminowe śledzenie limitów otwartych pozycji walutowych kontrolowanych banków.
Inną administracyjną metodą regulowania rynku walutowego kraju może być ustalenie przez Bank Rosji maksymalnego możliwego limitu odchylenia dla kursów określających kupno i sprzedaż waluty obcej.
Bank Centralny dysponuje nie tylko administracyjnymi, ale również nie mniej efektywnymi instrumentami rynkowymi aktywnego oddziaływania na rynek walutowy. Należą do nich interwencje walutowe; jest to nazwa operacji Banku Rosji polegających na kupnie lub sprzedaży waluty na Moskiewskim Międzybankowym Wymianie Walut (MICEX). Te przemyślane i zaplanowane operacje są w stanie wpłynąć na kurs waluty krajowej, popyt i podaż gotówki.
Jedną z dodatkowych funkcji Banku Centralnego jest ustanawianie ograniczeń w postaci udziału dochodów walutowych, które podlegają obowiązkowej sprzedaży w transakcjach na MICEX. Środek ten umożliwia uzupełnienie rezerw złota i walut obcych kraju oraz utrzymanie podaży waluty obcej na wymaganym poziomie.
Lista najprostszych transakcji walutowych, które banki komercyjne oferują szerokiemu gronu swoich klientów, z reguły obejmuje:
- kupno i sprzedaż waluty obcej w gotówce z innych krajów za walutę gotówkową Federacji Rosyjskiej;
- sprzedaż jednego rodzaju waluty obcej na inną walutę obcą (konwersja);
- zakup waluty (banknoty obcego państwa) ze śladami uszkodzeń;
- akceptację banknotów, które budzą wątpliwości co do ich autentyczności.
