Deficyt budżetowy to nadwyżka strony wydatkowej budżetu nad stroną dochodową. Przy deficycie budżetowym państwo nie ma wystarczających środków na normalne wykonywanie swoich funkcji. Idealnie, każdy poziom budżetu powinien być zrównoważony. Ale jest wiele czynników, które temu zapobiegają.
Instrukcje
Krok 1
Pamiętaj, że deficyt budżetowy może wiązać się nie tylko z czynnikami nadzwyczajnymi, np. wystąpieniem klęsk żywiołowych czy wojen, których kosztów nie można z góry przewidzieć, ale także z innych powodów. Deficyt może powstać np. w sytuacji, gdy konieczne są duże inwestycje państwa w rozwój gospodarki, co odzwierciedla wzrost produktu krajowego brutto, a nie stan kryzysowy. Ogólnie rzecz biorąc, istnieje kilka przyczyn deficytu budżetowego:
- spadek dochodu narodowego z powodu kryzysu gospodarczego;
- zmniejszenie kwoty podatków akcyzowych otrzymywanych przez budżet;
- gwałtowny wzrost wydatków budżetowych;
- niekonsekwentna polityka finansowa państwa.
Krok 2
Należy pamiętać, że w krajach o stałej ilości pieniędzy w obiegu istnieją dwa główne sposoby zmniejszenia deficytu budżetowego – udzielanie pożyczek rządowych i zaostrzanie reżimu podatkowego. W państwach, w których podaż pieniądza nie jest stała, istnieje inny sposób – emisja pieniądza. Jednak ta metoda jest obarczona przyspieszonymi stopami inflacji. Obecnie w podobnym celu tworzone są rezerwy banków komercyjnych, które są skoncentrowane w Banku Centralnym i mogą być wykorzystane na pokrycie deficytu budżetowego.
Krok 3
Nie zapominaj, że w nowoczesnych warunkach istnieją trzy główne podejścia stosowane w rozwiązywaniu problemu deficytu budżetowego. Pierwsza zakłada, że budżet powinien być corocznie bilansowany. Taka polityka ogranicza jednak możliwości państwa, jeśli jego działalność ma antycykliczny, stabilizujący kierunek. Rozważmy przykład. W kraju rozpoczął się okres bezrobocia, w związku z tym spadają dochody ludności, a co za tym idzie wpłaty podatków do budżetu. W tej sytuacji państwo musi podnieść podatki lub ograniczyć pozycje wydatków. Jednak w wyniku takich działań zagregowany popyt zmniejszy się jeszcze bardziej. Zbilansowany corocznie budżet nie jest więc antycykliczny, lecz procykliczny.
Krok 4
Drugie podejście zakłada, że budżet nie powinien być korygowany corocznie, ale w trakcie cyklu koniunkturalnego. Koncepcja ta zakłada, że państwo powinno oddziaływać antycyklicznie i jednocześnie równoważyć budżet. Logika tej koncepcji jest prosta: aby zapobiec recesji, rząd tnie podatki i zwiększa wydatki, tj. celowo tworzy deficyt. W kolejnym okresie – okresie inflacji – podatki rosną, a wydatki rządowe maleją. Wszystko to prowadzi do nadwyżki dochodów nad wydatkami, co oznacza pokrycie wcześniej powstałego deficytu budżetowego.
Krok 5
Trzecie podejście polega na zastosowaniu koncepcji finansów funkcjonalnych, tj. celem państwa nie jest regulowanie budżetu, ale zapewnienie zrównoważonej gospodarki, którą można osiągnąć przy każdym deficycie lub nadwyżce. Proszę zwrócić uwagę, że w naszym kraju obowiązuje pierwsza koncepcja stabilizacji budżetowej.
