Ubezpieczenie przy ubieganiu się o pożyczkę to dla Rosjan bardzo bolesna sprawa. Pomimo tego, że proces ten nieodłącznie towarzyszy rejestracji hipoteki, wywołuje bardzo sprzeczne opinie. Niektórzy uważają, że obecność ubezpieczenia jest oznaką cywilizacji rosyjskiego systemu bankowego, a jego rejestracja potwierdza odpowiedzialność, mądrość i dalekowzroczność kredytobiorcy. Inni wręcz przeciwnie, nie widzą żadnej korzyści w ubezpieczeniu, uznając tę usługę jedynie za dodatkową pozycję kosztową.
Dobrowolne obowiązkowe ubezpieczenie kredytu hipotecznego
Głównym aktem normatywnym regulującym stosunki hipoteczne jest ustawa federalna nr 102 z 1998 r. „O hipotece”. Kwestia ubezpieczenia została uregulowana w art. 31 ustawy. Artykuł ten stanowi, że pożyczkobiorca jest zobowiązany do ubezpieczenia zabezpieczenia przed ewentualnymi szkodami na własny koszt. Z reguły nieruchomość mieszkaniowa kupowana na kredyt stanowi zabezpieczenie kredytu hipotecznego.
Okazuje się więc, że pożyczkobiorca zobowiązany jest do ubezpieczenia tylko mienia nabytego kosztem pożyczonych środków, a wszystko inne (ubezpieczenie tytułu własności, ubezpieczenie na życie i ubezpieczenie zdrowotne) odbywa się na zasadzie dobrowolności. Bankowcy nie tracą jednak okazji do zarobienia więcej, a ubezpieczyciele chętnie wspierają taką inicjatywę banków. Tak więc w umowie kredytu hipotecznego często można znaleźć taką klauzulę, jak „kompleksowe ubezpieczenie kredytu hipotecznego”, a jeśli kredytobiorca odmawia spełnienia wymogów tego programu, bank po prostu odmawia udzielenia kredytu. To prawda, że ten trend zmienił się diametralnie po czasach kryzysu, kiedy kredytobiorcy nie byli w stanie zapłacić za drogie ubezpieczenia, a wiele banków zostało zmuszonych do rezygnacji z „ubezpieczeń kompleksowych”.
Ale organizacje kredytowe, nawet w takiej sytuacji, znalazły wyjście, opracowując jednocześnie kilka programów hipotecznych. W przypadku programów, które nie przewidują obowiązkowego „kompleksowego ubezpieczenia”, oprocentowanie kredytu hipotecznego będzie wyższe o ok. 2-3%. Co więcej, kilkuprocentowa różnica jest daleka od ostatecznej liczby. Na przykład niektórzy bankierzy ustalają ten zakres stóp procentowych na 8-10 punktów. Oczywiście, nawet po przybliżonych obliczeniach, kredytobiorcy dokonują wyboru na korzyść uzyskania kredytu hipotecznego ze wszystkimi rodzajami ubezpieczenia.
Co ubezpieczamy i ile to kosztuje?
Ubezpieczenie hipoteczne zakłada obecność kilku artykułów jednocześnie, każdy na własny koszt. Wydawać by się mogło, że jeśli prawo zobowiązuje do ubezpieczenia zastawu, to tego typu ubezpieczenia mogą być najdroższe, ale ubezpieczyciele wolą zarabiać na zdolności do pracy, życia i zdrowia kredytobiorców. Koszt tej usługi to średnio 1-2% wartości kredytu hipotecznego. Co więcej, im bardziej ryzykowne jest życie kredytobiorcy, tym droższa będzie ta usługa go kosztowała. Ubezpieczenie uwzględni więc wiek kredytobiorcy (im więcej lat, tym ubezpieczenie droższe), płeć (dla kobiet jest taniej, bo według statystyk żyją dłużej), stan zdrowia (rozpoznawany przez ubezpieczycieli ze słów klienta, ale niektóre firmy ubezpieczeniowe są zmuszone do przedstawienia zaświadczenia o pełnym badaniu lekarskim).
Innym rodzajem usług ubezpieczeniowych towarzyszących kredytowi hipotecznemu jest ubezpieczenie tytułu własności. Koszt tej usługi będzie zależał od „historii” nabywanej nieruchomości. Jeśli należy do rynku pierwotnego, ryzyko jest minimalne, a koszt jest odpowiedni. Jeśli mieszkanie kupowane jest na rynku wtórnym, to znacznie wzrasta ryzyko pozbawienia dotychczasowego właściciela praw majątkowych, co z kolei wpłynie na koszt ubezpieczenia.
Ubezpieczenie zabezpieczeń znajduje się na samym końcu listy i jest uważane za najtańszą usługę ubezpieczeniową (od 0,05 do 0,1%). Warto również zauważyć, że kredytobiorca może ubezpieczyć się tylko w akredytowanym przez bank towarzystwie ubezpieczeniowym, co w konsekwencji pozbawia go wyboru. Wprawdzie zgodnie z prawem kredytobiorca ma prawo wybrać ubezpieczyciela i zaoferować go instytucji kredytowej, ale to, czy zostanie akredytowany, jest bardzo kontrowersyjną kwestią.
