W rachunkowości jest wiele subtelności, które w praktyce nie pojawiają się bardzo często, ale to znajomość kolejności działań w tak „wąskich” momentach stanowi ekspertyzę eksperta. Kwestie te obejmują odzwierciedlenie odpisu aktywów niepłynnych.
Najpierw zastanówmy się, co to jest. Płyn niepłynny to majątek, pozycje zapasów, które nie mogą być wykorzystywane w działalności przedsiębiorstwa i podlegają likwidacji, a zatem odpisowi. Obejmuje również produkty gotowe, których nie można było sprzedać.
Dlaczego powstają aktywa niepłynne?
Przyczyn powstawania aktywów niepłynnych może być wiele: przeprofilowanie przedsiębiorstwa, w wyniku którego istniejące zapasy pozostają niewykorzystane, spadek popytu na produkty, utrata klientów, zwiększona konkurencja, zmiany trendów, błędy w planowaniu produkcji, utrata jakości towaru podczas długotrwałego przechowywania itp.
Co zrobić z aktywami niepłynnymi?
Opcje mogą być bardzo różne i zależeć od kategorii produktu. Na przykład możesz:
- ogłosić rabat na takie produkty;
- przeprowadzić sprzedaż;
- zrobić niepłynny produkt powiązany, co pomoże zwiększyć sprzedaż innego produktu;
- sprzedaż produktów spożywczych luzem dla gospodarstw rolnych, na paszę dla zwierząt gospodarskich;
- sprzedawać produkt na rynku po obniżonej cenie;
- sprzedać produkt po rewizji ze spadkiem wartości.
Jak odpisać niepłynne aktywa w rachunkowości i rachunkowości podatkowej?
Niezrealizowane salda produktów w księgowości można odpisać na inne wydatki jako przestarzałą własność. W rachunkowości podatkowej koszt spisanych zapasów można przypisać do kosztu produkcji, która nie wyprodukowała produktów.
Decyzję o umorzeniu towarów z powodu przestarzałości podejmuje kierownik, ale dla uzasadnienia tej decyzji tworzy się komisję z osób odpowiedzialnych materialnie, która musi:
sprawdzić materiały,
ustalić w dokumentacji przyczyny ich niezdatności do dalszego wykorzystania zgodnie z ich przeznaczeniem, ocenić możliwość wykorzystania na inne potrzeby lub do realizacji na boku, ocenić ich wartość rynkową (odbywa się to wspólnie ze specjalistami z usług gospodarczych).
Jeżeli na zakończenie komisji zostanie ustalone, że dalsza eksploatacja rafinerii jest niemożliwa, wówczas podlegają one utylizacji. W rachunkowości ich koszt jest uwzględniony w innych wydatkach:
Pt 91 - Kt 10 - materiały przestarzałe moralnie skreślone
Są one odzwierciedlone w bilansie na koniec roku sprawozdawczego pomniejszone o rezerwę na spadek wartości rzeczowych aktywów trwałych. Rezerwa ta tworzona jest kosztem wyników finansowych organizacji w wysokości różnicy między bieżącą wartością rynkową zapasów a ich rzeczywistym kosztem, jeżeli wartość tych ostatnich jest wyższa. Oznacza to, że jeśli w ciągu roku produkty niepłynne nie zostały odpisane i pozostały w magazynie na koniec roku, konieczne jest utworzenie rezerwy (patrz punkt 20 Wytycznych metodologicznych):
Dt 91-2 - Kt 14 - utworzono rezerwę na obniżenie kosztu zapasów
W kolejnych okresach sprawozdawczych, w miarę odpisywania produktów, na które utworzono rezerwę, kwota zarezerwowana zostanie przywrócona poprzez księgowanie zwrotne:
Pt 14 - Kt 91-1 - przywrócono rezerwę
Należy jednak pamiętać, że rachunkowość podatkowa nie przewiduje możliwości utworzenia takiej rezerwy, w związku z czym wysokość odpisów rezerwy nie jest uznawana za wydatek z punktu widzenia opodatkowania. W związku z tym powstaje trwała różnica, wymagająca ujęcia w rachunkowości stałego zobowiązania podatkowego (zgodnie z klauzulą 7 PBU 18/02).
Podobnie w rachunkowości podatkowej nie ujmuje się dochodu i kwoty odtworzonej rezerwy, tak więc w związku z spisywaniem produktów i odtworzeniem rezerwy trwałe aktywo podatkowe musi być odzwierciedlone w rachunkowości:
Dt 99 - Cr 68 - na kwotę rezerwy naliczono stałe zobowiązanie podatkowe
Dt 68 - Kt 99 - odzwierciedlał trwałe aktywo podatkowe w części przywracanej rezerwy
Za jakimkolwiek powodem powstawania aktywów niepłynnych, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje się to czysto zewnętrzne, niezależne od firmy, w rzeczywistości kryją się niedoskonałości w procesach organizacji biznesu. Aby je zidentyfikować, możesz użyć prostej, ale skutecznej metodologii Five Whys. Mówi nam, że jeśli sformułujesz problem i zadasz pytanie „Dlaczego?” 5 razy, znajdziesz jego źródło. Ta metoda najlepiej sprawdza się podczas burzy mózgów.
