Dźwignia finansowa (lub dźwignia finansowa) odzwierciedla stosunek zadłużenia do kapitału własnego firmy. Im niższa jego wartość, tym bardziej stabilna jest pozycja firmy, a jej działania są mniej ryzykowne.
Pojęcie dźwigni finansowej i jej znaczenie ekonomiczne
Każda działalność handlowa wiąże się z pewnym ryzykiem. Jeżeli są zdeterminowane strukturą źródeł kapitału, to należą do grupy ryzyk finansowych. Ich najważniejszą cechą jest stosunek funduszy własnych do środków pożyczonych. Wszak przyciągnięcie finansowania zewnętrznego wiąże się z wypłatą odsetek za jego wykorzystanie. Dlatego w przypadku negatywnych wskaźników ekonomicznych (np. przy spadku sprzedaży, problemach kadrowych itp.) firma może mieć zadłużenie nie do udźwignięcia. Jednocześnie wzrośnie cena za dodatkowo przyciągnięty kapitał.
Dźwignia finansowa powstaje, gdy firma korzysta z pożyczonych środków. Za normalną uważa się sytuację, w której zapłata za pożyczony kapitał jest mniejsza niż zysk, który on przynosi. Sumując ten dodatkowy zysk z dochodami uzyskanymi z kapitału własnego, następuje wzrost rentowności.
Na rynku towarowym i giełdowym dźwignią finansową są wymagania dotyczące depozytu zabezpieczającego, tj. stosunek kwoty depozytu do całkowitej wartości transakcji. Ten wskaźnik nazywa się dźwignią.
Wskaźnik dźwigni jest wprost proporcjonalny do ryzyka finansowego przedsiębiorstwa i odzwierciedla udział pożyczonych środków w finansowaniu. Liczona jest jako stosunek sumy zobowiązań długo- i krótkoterminowych do funduszy własnych firmy.
Jego kalkulacja jest niezbędna do kontrolowania struktury źródeł finansowania. Normalna wartość tego wskaźnika wynosi od 0,5 do 0,8. Na wysoką wartość wskaźnika mogą sobie pozwolić firmy o stabilnej i przewidywalnej dynamice wskaźników finansowych, a także firmy o wysokim udziale aktywów płynnych - handel, sprzedaż, bankowość.
Efektywność pożyczonego kapitału w dużej mierze zależy od zwrotu z aktywów oraz oprocentowania kredytów. Jeżeli rentowność jest niższa od stawki, to korzystanie z pożyczonego kapitału jest nieopłacalne.
Obliczanie efektu dźwigni finansowej
Do określenia korelacji między dźwignią finansową a zwrotem z kapitału wykorzystywany jest wskaźnik zwany efektem dźwigni finansowej. Jego istota polega na tym, że odzwierciedla, jak bardzo rośnie oprocentowanie kapitału własnego przy korzystaniu z pożyczek.
Efekt dźwigni finansowej powstaje z powodu różnicy między zwrotem z aktywów a kosztem pożyczonych środków. Do jej obliczenia wykorzystywany jest model wielowymiarowy.
Wzór obliczeniowy to DFL = (ROAEBIT-WACLC) * (1-TRP / 100) * LC / EC. W tej formule ROAEBIT to zwrot z aktywów obliczony na podstawie zysku przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT),%; WACLC - średni ważony koszt kapitału obcego,%; EC to średnia roczna kwota kapitału własnego; LC to średnia roczna kwota pożyczonego kapitału; RP - stawka podatku dochodowego,%. Zalecana wartość tego wskaźnika mieści się w przedziale od 0,33 do 0,5.
